Η συνταγή - σοκ που έχει ήδη επιβάλει η τρόικα στον ιδιωτικό τομέα είναι «περισσότερη δουλειά με ευελιξία και απολύσεις μαζί με μικρότερες αμοιβές - συντάξεις», οδηγώντας την αγορά εργασίας σε πλήρη απορρύθμιση. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι 7 στις 10 προσλήψεις στον ιδιωτικό τομέα είναι με ευέλικτη μορφή (μερική απασχόληση ή εκ περιτροπής εργασία). Κι ενώ η τρόικα ετοιμάζει και νέα μέτρα -πάντα με θύματα μισθωτούς, συνταξιούχους και ανέργους- καυτά είναι τα στοιχεία για τις απώλειες στο ασφαλιστικό σύστημα που μήνα το μήνα διευρύνονται λόγω της ανεργίας και όχι μόνο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Εργασίας, η αύξηση της επίσημης ανεργίας στο επίπεδο των 700.000 ανέργων αποστερεί το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης από πόρους της τάξης των 3,5 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 5 δισ. ευρώ χάνονται εξαιτίας της αδήλωτης εργασίας (σ. σ. σε περίπου ένα εκατομμύριο υπολογίζονται οι αδήλωτοι απασχολούμενοι). Σε αυτά έρχονται να προστεθούν οι απώλειες λόγω της μείωσης μισθών (και κατ' επέκταση και των ασφαλιστικών εισφορών) έως και κατά 20%. Τον προβληματισμό στις διοικήσεις των ασφαλιστικών ταμείων, αλλά και στην ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, δεν εντείνει μόνο η μείωση των εσόδων αλλά και η αύξηση των οφειλών, με αποτέλεσμα να μην αποκλείεται πλέον να υπάρξει πρόβλημα ρευστότητας ακόμη και για την πληρωμή των συντάξεων, αν ο αριθμός των οφειλετών ξεπεράσει το 40% των ενεργών ασφαλισμένων. Στο ΙΚΑ, για παράδειγμα, διαπιστώνεται μείωση των εσόδων κατά 16,5% το α' δίμηνο του έτους, ενώ δραματική είναι η κατάσταση για το σύνολο σχεδόν του συστήματος, καθώς καταγράφεται έκρηξη της αύξησης των οφειλών προς τα ταμεία σε επίπεδα πλέον των 10 δισ. ευρώ. Ακόμη και το… αποκούμπι της κινητής περιουσίας των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης έχει απομειωθεί (λογιστικές ζημιές) στα 26,8 δισ. ευρώ (αποτίμηση 31/12/2010) από 29 δισ. ευρώ που ήταν στις 31/12/2009, ενώ ακόμη χειρότερη εκτιμάται ότι είναι σήμερα η κατάσταση λόγω της κατρακύλας των μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών, αλλά και των δυσμενών εξελίξεων στο μέτωπο των ελληνικών ομολόγων. Η κινητή περιουσία του Οργανισμού Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών έχει μειωθεί κατά 47% ή κατά 213 εκατ. ευρώ μέσα στην τελευταία διετία. Η αξία των μετοχών έχει υποχωρήσει κατά 38% και των ομολόγων κατά 44%. Είναι χαρακτηριστικό ότι το συγκεκριμένο ταμείο υποχρεώθηκε, λόγω και της περικοπής της κρατικής επιχορήγησης, να ρευστοποιήσει το 2010 δύο ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, συνολικής αξίας 40 εκατ. ευρώ, προκειμένου να «καλύψει» τρέχουσες οικονομικές υποχρεώσεις του. Αλλά και τα δύο αμοιβαία κεφάλαια της ΑΕΔΑΚ του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ έχουν υποχωρήσει σε διάστημα μόλις ενός έτους κατά 21% (το μικτό εσωτερικού) και κατά 24% (το ομολογιακό εσωτερικού). Επιπροσθέτως, ενδεικτικό της οικονομικής ασφυξίας των ταμείων είναι ότι το τελευταίο διάστημα το ΙΚΑ πληρώνει μέρος των συντάξεων με ρέπος 42 ημερών, συνολικού ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ, τα οποία ανακυκλώνονται συνεχώς με επιτόκιο από 3,4% έως 3,7%. Τριπλό «χαστούκι» στους συνταξιούχους Η συρρίκνωση των αποθεματικών και γενικά του συνόλου της περιουσίας των ταμείων βάζει πλέον σοβαρά στο τραπέζι της συζήτησης την καθιέρωση έκτακτης εισφοράς τύπου ΛΑΦΚΑ (έχει μετονομαστεί σε εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων) και στις επικουρικές συντάξεις στα ελλειμματικά ταμεία. Αυτές οι περικοπές θα προστεθούν σε εκείνες που ήδη θα εφαρμοστούν στα επικουρικά ταμεία από 1/1/2012, όχι μόνο στους νέους αλλά και στους ήδη συνταξιούχους. Η πρόταση για την καθιέρωση ΛΑΦΚΑ στα ελλειμματικά επικουρικά ταμεία έχει ήδη τεθεί σε υπηρεσιακό επίπεδο προς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και το όλο θέμα εξετάζεται πλέον σοβαρά να καθιερωθεί από το νέο έτος και για όσους είναι ήδη συνταξιούχοι. Ακόμη, πάντως, δεν έχει καθοριστεί το ποσοστό της εισφοράς (σ. σ. στις κύριες συντάξεις κυμαίνεται από 3% - 10% για συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ), αλλά ούτε και η κλίμακα παρακράτησης και φυσικά το ύψος της επικουρικής σύνταξης πάνω από το οποίο θα επιβάλλεται το νέο χαράτσι. Ήδη με το νόμο Λοβέρδου (3865/ 2010) από την 1η Αυγούστου του 2010 ξεκίνησε η επιβολή του ΛΑΦΚΑ στις κύριες συντάξεις, άνω των 1.400 ευρώ, ενώ, στις περιπτώσεις που ο συνταξιούχος λαμβάνει πάνω από μία σύνταξη, λαμβάνονται υπόψη το άθροισμα των συντάξεων αυτών και η παρακράτηση γίνεται από το φορέα με το μεγαλύτερο ποσό σύνταξης. Τα ποσά που συγκεντρώνονται από τη συγκεκριμένη εισφορά διατίθενται για την κάλυψη των ελλειμμάτων των κλάδων κύριας σύνταξης των φορέων κοινωνικής ασφάλισης. Αυτό που μέχρι στιγμής έχει υποστηρίξει η κυβέρνηση είναι ότι οι περικοπές θα εφαρμοστούν από τα επικουρικά ταμεία που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Σε αυτήν την κατηγορία, όμως, φαίνεται ότι ανήκουν τα περισσότερα, σύμφωνα με τις πρώτες αναλογιστικές μελέτες αλλά και τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Ασφάλισης. Σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, εκτιμάται ότι εννέα στα δέκα επικουρικά ταμεία κινδυνεύουν να μην… περάσουν τις εξετάσεις και να αναγκαστούν να μειώσουν τις συντάξεις. Ηδη, για παράδειγμα, η μελέτη για το ΕΤΕΑΜ (το επικουρικό του ΙΚΑ) οδηγεί στο συμπέρασμα πως κάθε μήνα υπάρχει έλλειμμα 30 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχες μελέτες δείχνουν πως το ΤΕΑΔΥ (επικουρικό Δημοσίου) δεν αντιμετωπίζει άμεσο πρόβλημα σε αντίθεση με το Μετοχικό Ταμείο Δημοσίων Υπαλλήλων. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν επικουρικά ταμεία (κυρίως του ευρύτερου δημόσιου τομέα) που βρίσκονται ήδη... στο κόκκινο. Η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση αφορά στο Ταμείο της ΕΥΔΑΠ (που έχει υπαχθεί στο ΤΑΥΤΕΚΩ). Οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν μέσα στο καλοκαίρι, καθώς ο νόμος για τις επικουρικές συντάξεις πρέπει να κατατεθεί το Σεπτέμβριο ώστε να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου του 2012. Από το υπουργείο Εργασίας εκτιμάται ότι η μείωση στις επικουρικές συντάξεις (μη συμπεριλαμβανομένου του νέου «ΛΑΦΚΑ», εφόσον αυτό τελικώς επιβληθεί) για περίπου 800.000 συνταξιούχους θα είναι της τάξης του 5% - 6%, αν και τα συνδικάτα επιμένουν ότι θα φτάσει σε κάποιες περιπτώσεις και το 30%. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα οι επικουρικές συντάξεις παρουσιάζουν διακυμάνσεις από ταμείο σε ταμείο και μπορεί να φτάνουν έως το 80% του συντάξιμου μισθού. Επιπλέον, νέες περικοπές σχεδιάζονται και στο ΕΚΑΣ -όπως και σε άλλα κοινωνικά επιδόματα- με την καθιέρωση νέων εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων. Από «κόσκινο» οι αναπηρικές Αλλά και στο «μέτωπο» των επικουρικών συντάξεων σχεδιάζεται ο περιορισμός τους στο 8% - 9% (που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ) από 14,5% που είναι σήμερα. Σε 60.000 με 70.000 υπολογίζονται σήμερα οι ανάπηροι - «μαϊμού», ενώ συνολικά, οι δικαιούχοι αναπηρικών συντάξεων εκτιμώνται στις 350.000. Το υπουργείο Εργασίας ευελπιστεί να μειώσει τις αναπηρικές συντάξεις στο μισό, δηλαδή στις 160.000, μέσω του επανελέγχου τον οποίο θα αναλάβει το Ενιαίο Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας. aggelioforos

Δημοσιεύτηκε στις 22 Μαΐου, 2011