Εισήγηση της Θεοδώρας Τζάκρη στην Ολομέλεια της Βουλής για τις σχετικές με το θεσμό της Διαμεσολάβησης ρυθμίσεις κατά τη συζήτηση του Πολυνομοσχεδίου για τα προαπαιτούμενα
Η βουλευτής Πέλλας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Θεοδώρα Τζάκρη κατά τη συζήτηση σήμερα (15 Ιαν. 2018) στην Ολομέλεια της Βουλής του Νομοσχεδίου «Ρυθμίσεις για την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής και άλλες διατάξεις», αφού τόνισε εισαγωγικά ότι το συζητούμενο νομοσχέδιο το οποίο αφορά την νομοθέτηση περίπου 60 προαπαιτουμένων για το κλείσιμο της 3ης αξιολόγησης είναι το πρώτο στα χρόνια της κρίσης του οποίου οι θετικές ρυθμίσεις είναι περισσότερες από τις αρνητικές, επικεντρώθηκε στις «Ρυθμίσεις Σχετικές με το Θεσμό της Διαμεσολάβησης».
Ειδικότερα, η κ. Τζάκρη κάνοντας έναν απολογισμό της πορείας του θεσμού της διαμεσολάβησης στην Ελλάδα ανέφερε ότι «ο θεσμός της διαμεσολάβησης εισήχθη στην Ελλάδα με τον Ν. 3898/2010, ο οποίος ρυθμίζει την διαμεσολάβηση στις αστικές και εμπορικές διαφορές, ενσωματώνοντας στην Ελληνική Νομοθεσία σχετική κοινοτική οδηγία, η οποία αναφέρεται σε διασυνοριακές διαφορές ανάμεσα σε ενδιαφερόμενους των κρατών - μελών. Ο θεσμός λοιπόν έχει διανύσει ήδη μία πορεία 7 ετών, δυστυχώς όμως το μόνο που κατόρθωσε ήταν να πείσει 1.771 δικηγόρους και λοιπούς επαγγελματίες να διαθέσουν από το υστέρημά τους -και μάλιστα σε καιρούς οικονομικά χαλεπούς- σημαντικά ποσά ως δίδακτρα στους φορείς κατάρτισης προκειμένου να εκπαιδευτούν και να αποκτήσουν την ιδιότητα του διαμεσολαβητή. Είναι ωστόσο γεγονός ότι ο αριθμός των διαμεσολαβήσεων στην Ελλάδα είναι πενιχρός. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από τα Πρωτοδικεία της χώρας και αφορούν στον αριθμό των κατατεθειμένων σε αυτά Πρακτικών Επιτυχών Διαμεσολαβήσεων κατέδειξαν ότι τα πρώτα 6 χρόνια λειτουργίας του θεσμού έχουν κατατεθεί συνολικά περίπου 100 Πρακτικά!».
Η βουλευτής εξέφρασε την απογοήτευσή της για την ως άνω εικόνα και συνέχισε λέγοντας ότι «την εικόνα αυτή προσπάθησε να ανατρέψει το Υπουργείο Δικαιοσύνης με τη σύσταση ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής του ΥΔΔΑΔ αποτελούμενης από Ανώτατους Δικαστικούς Λειτουργούς, Καθηγητές Πανεπιστημίου, Διαμεσολαβητές και Δικηγόρους με πολυετή εμπειρία στο θεσμό, με στόχο την αναμόρφωση και την ποιοτική αναβάθμιση του θεσμού της διαμεσολάβησης, ώστε να αποκτήσουν οι Έλληνες πολίτες αλλά και το ίδιο το δικαιικό σύστημα εμπιστοσύνη απέναντι στο θεσμό και να τον αξιοποιήσουν ως μία εναλλακτική μορφή επίλυσης των διαφορών τους. Στόχος λοιπόν είναι να αποκτήσει ο Έλληνας κουλτούρα διαμεσολάβησης, δηλαδή μία αντίληψη φιλικής διευθέτησης των διαφορών του, όπως ισχύει σε όλες τις προηγμένες Ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και παγκοσμίως.
Επειδή πολλά έχουν ακουστεί από σκληρούς πολέμιους της διαμεσολάβησης, οι οποίοι δήθεν μιλούν για «ιδιωτικοποίηση της δικαιοσύνης», η διαμεσολάβηση δεν ανταγωνίζεται και δεν αποσκοπεί να υποκαταστήσει το σύστημα απονομής Δικαιοσύνης αφού ουδεμία σχέση έχει με αυτό. Λειτουργεί παράλληλα και εποικοδομητικά προς αυτό. Ο διαμεσολαβητής δεν εκδίδει απόφαση, δεν υποκαθιστά το δικαστή, αλλά τα ίδια τα μέρη καταλήγουν –εάν και εφόσον το επιθυμούν- σε συμφωνία, με τη βοήθεια του διαμεσολαβητή, ο οποίος οφείλει να βοηθάει τα μέρη και να αποφορτίζει τα συναισθήματά τους.
Το εν λόγω σχέδιο νόμου εισάγει την υποχρεωτικότητα της διαμεσολάβησης σε έναν πολύ περιορισμένο αριθμό υποθέσεων, οι οποίες εκ της φύσεώς τους είναι δεκτικές διαμεσολαβήσεως, καθώς όλες απαιτούν τη δημιουργία ενός εποικοδομητικού κλίματος διαλόγου, το οποίο θα διασφαλίσει την εκούσια και μακροβιότερη συμφωνία των εμπλεκόμενων μερών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τέτοιων διαφορών είναι οι οικογενειακές διαφορές και οι διαφορές μεταξύ συνιδιοκτητών, όπου οι φθοροποιοί δικαστικοί αγώνες δηλητηριάζουν τις σχέσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και διαταράσσουν την ομαλή κοινωνική συμβίωσή τους. Και λέγοντας υποχρεωτικότητα υπαγωγής σε διαμεσολάβηση δεν εννοούμε την υποχρέωση διευθέτησης της εκάστοτε υπόθεσης με διαμεσολάβηση, αλλά την υποχρέωση προσπάθειας επίλυσης μιας διαφοράς με διαμεσολάβηση. Τα μέρη, αφού ενημερωθούν για τον θεσμό, έχουν το δικαίωμα να τερματίσουν οποτεδήποτε και χωρίς συνέπειες τη διαδικασία και να προσφύγουν στο φυσικό δικαστή».
Η κ. Τζάκρη διευκρίνισε ότι «η διάταξη περί υποχρεωτικής προσπάθειας επίλυσης κάποιων αστικών και εμπορικών διαφορών με διαμεσολάβηση ακολουθεί δοκιμασμένα επί σειρά ετών και επιτυχημένα ευρωπαϊκά πρότυπα, με χαρακτηριστικότερο και εξαιρετικά επιτυχημένο παράδειγμα τέτοιου κράτους-μέλους την Ιταλία η οποία κατόρθωσε να επιλύει ετησίως 250.000 υποθέσεις με διαμεσολάβηση» και επεσήμανε ότι «η πρόβλεψη υποχρεωτικής προσπάθειας επίλυσης μιας διαφοράς με διαμεσολάβηση έχει κριθεί από το Δικαστήριο της ΕΕ ως απόλυτα συμβατή με την αρχή της αποτελεσματικής ένδικης προστασίας αλλά και απολύτως συμβατή με το ενωσιακό δίκαιο και ειδικότερα με το άρθρο 2 παρ. 1 γ της Οδηγίας 2008/52 όπου προβλέπεται ρητά η δυνατότητα θέσπισης υποχρεωτικής διαμεσολάβησης βάσει νόμου ενός κράτους-μέλους.
Η επιτυχία της διαμεσολάβησης θα κατορθώσει να επιλύσει χρόνια προβλήματα του δικαιικού μας συστήματος: θα αποσυμφορήσει τα πινάκια των δικαστηρίων από τις υποθέσεις εκείνες που θα επιλύονταν ούτως ή άλλως συμβιβαστικά και οι οποίες παρ’ όλα αυτά "λιμνάζουν" σε μακρινές δικασίμους με σκοπό να ματαιωθούν, αλλά θα περιορίσει και τον αριθμό των υπό εκδίκαση υποθέσεων στα δικαστήρια, γεγονός που θα συντελέσει στην μείωση του χρόνου έκδοσης των δικαστικών αποφάσεων και άρα στην επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης».
Τέλος η βουλευτής αναφέρθηκε στην αναμόρφωση του Κώδικα Δεοντολογίας Διαμεσολαβητών και στην θεσμοθέτηση του πειθαρχικού δικαίου Διαμεσολαβητών μέσω των νέων διατάξεων. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «δεδομένου ότι πεμπτουσία της Διαμεσολάβησης είναι η εισαγωγή ενός τρίτου, ουδέτερου, ανεξάρτητου και αμερόληπτου προσώπου (ενός εκπαιδευμένου και διαπιστευμένου Διαμεσολαβητή) που θα βοηθήσει τα διαφωνούντα μέρη να γεφυρώσουν τις διαφορές τους και να βρουν μια κοινά αποδεκτή λύση, δεν μπορεί παρά να εισάγονται διατάξεις που διασφαλίζουν την γνωστική επάρκεια και την ακεραιότητα των διαμεσολαβητών».
Η κ. Τζάκρη κατέληξε τονίζοντας ότι «με τις παρούσες ρυθμίσεις για τη Διαμεσολάβηση δίνεται μία ιστορική ευκαιρία στους Έλληνες πολίτες να αποκτήσουν έναν πολιτισμό φιλικής διευθέτησης των διαφορών τους, έναν πολιτισμό που θα τους ακολουθεί στο σπίτι, στη δουλειά, στην οικογένειά τους. Ας μην αφήσουμε τις συντεχνιακές φωνές να αμαυρώσουν αυτήν την προσπάθεια».
Δημοσιεύτηκε στις 16 Ιανουαρίου, 2018
