Το μοναδικό φαινόμενο στην παγκόσμια ιστορία, αυτό της βίαιης ανταλλαγής των πληθυσμών το 1922, ήταν το θέμα της μουσικοχορευτικής παράστασης που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2014 στο TIM Show Center, στην Κωνσταντινούπολη. Διοργανωτές, το Café Aman Istanbul, με επικεφαλής το Στέλιο Μπερμπέρη, Ίμβριο στην καταγωγή και το Ελληνικό Σωματείο Διάσωσης και Διάδοσης της Πολιτιστικής μας Κληρονομιάς «Οι Μωμόγεροι», σε σκηνοθεσία του Κώστα Αλεξανδρίδη.
Η ανταλλαγή των πληθυσμών, άφησε ανοιχτά τραύματα στη συλλογική μνήμη των προσφύγων, καλλιεργώντας για 90 χρόνια ένα αναπάντητο «γιατί» στην καρδιά και στο λογισμό του καθενός. Η μοίρα του πρόσφυγα του ΄22 ήταν να αποχωριστεί με εξαναγκασμό μια πατρίδα, μέσα στην οποία «εμπερικλείονται» οι παιδικές αναμνήσεις, οι μόχθοι μιας ζωής, το άρωμά της, αλλά και οι τάφοι αγαπημένων προσώπων.
Η παράσταση είχε τίτλο «Ένα τραγούδι αποχωρισμού...», ανασύροντας από τις προσφυγικές μνήμες κάποιες προσωπικές αλλά τόσο κοινές στιγμές του ξεριζωμού, που συνέθεσαν μια κοινή μοίρα. Το νανούρισμα της Σμυρνιάς μάνας, το τελευταίο βαλς στην Πόλη, το μοιρολόι της Τραπεζούντας, η Θεσσαλονίκη της προσφυγιάς, η λεβεντιά της Κρήτης είναι κάποιες από τις εικόνες που ζωντάνεψαν στο κατάμεστο TIM, όπου 2.000 θεατές παρακολούθησαν την παράσταση.
Οι θεατές ταξίδεψαν στο χρόνο και με «βάρκα» τον πολιτισμό, βρέθηκαν στη Σμύρνη, στο Ικόνιο, στην Τραπεζούντα, στη Θεσσαλονίκη, στην Κρήτη και στην Κωνσταντινούπολη. Τα παραδοσιακά κοστούμια και τα κοστούμια εποχής, τα συλλεκτικά καρτ-ποστάλ που συνόδευαν σε οθόνη την παράσταση, τα αποσπάσματα από τις διηγήσεις της Σμυρνιάς Αγγέλας Παπάζογλου από τα Μικρασιατικά Χρονικά, οι μελωδίες των αλησμόνητων πατρίδων και οι μοναδικές ερμηνείες του Στέλιου Μπερμπέρη και της Pelin Suer, μάγεψαν το κοινό, που παρακολούθησε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την παράσταση, χειροκροτώντας, χορεύοντας, κλαίγοντας και χαιρετώντας τους συντελεστές.
Ξεχωριστή ήταν και η ερμηνεία της Αρετής Κετιμέ που συγκλόνισε το κοινό με την ιδιαίτερη φωνή της και το σαντούρι της. Στο ποντιακό μέρος, ο Adem Ekiz και ο Δημήτρης Καρασαββίδης τραγούδησαν από κοινού τραγούδια της Τραπεζούντας, χειροκροτούμενοι από Μαυροθαλασσίτες που βρίσκονταν στην παράσταση, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο δήμαρχος Ματσούκας κ. Ertuğrul Genç. Στη φλογέρα, τους συνόδεψε ο Βασίλης Φωλίνας και στο νταούλι ο Κώστας Καρασαββίδης.
Η αποστολή του Ελληνικού Σωματείου Διάσωσης και Διάδοσης της Πολιτιστικής μας Κληρονομιάς «Οι Μωμόγεροι» ξεκίνησε από την Αθήνα με 70 άτομα, χορευτές και συντελεστές. Άλλοι τόσοι περίπου ήταν αυτοί που ακολούθησαν από τη Θεσσαλονίκη, με το Φάρο Ποντίων. Η συγκίνηση ήταν έντονη σε όλα τα μέλη της αποστολής, καθώς ήταν παρόντες σε μια παράσταση ιστορικής σημασίας. Την παράσταση παρακολούθησε ο εκπρόσωπος της Α.Θ.Π. Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου Αρχιμανδρίτης π. Βησσαρίων Κομζιάς, ο Έλληνας Γενικός Πρόξενος στην Κωνσταντινούπολη κ. Ματθιουδάκης Νικόλαος, η Πρόξενος της Ελλάδας στην Ανδριανούπολη κα Βαρβαρήγου Κατερίνα, οι βουλευτές, Α΄Θεσσαλονίκης κ. Γαβριήλ Αβραμίδης και Κοζάνης κα Ραχήλ Μακρή, ο Πρόεδρος της Ιμβριακής Ένωσης Μακεδονίας-Θράκης κ. Σταματίδης Παύλος, αλλά και ο ιδιοκτήτης του TIM Show Center, γνωστός παραγωγός κ. Turker Inanoglou.
Δημοσιεύτηκε στις 25 Ιανουαρίου, 2014
