Ξεκίνησαν οι αιτήσεις για αγροτικές επενδύσεις έως 200.000 ευρώ με τον Αναπτυξιακό Νόμο
Πιο αναλυτικά, οι τομείς που μπορεί ο επενδυτής να δραστηριοποιηθεί είναι:
Φυτική Παραγωγή
Εκμεταλλεύσεις όλων των τύπων και παραγωγικών συστημάτων φυτικής παραγωγής, όπως
Ζωική Παραγωγή
Κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις για ίδρυση νέων, εκσυγχρονισμό υφιστάμενων εγκαταστάσεων όπως αυτές περιγράφονται στο Ν. 4056/2012 (ΦΕΚ 52Α΄/2012) και αφορούν ενδεικτικά σε:
Επίσης υπάγεται η ίδρυση νέων μονάδων, μόνο όμως στο πλαίσιο καθετοποίησης υφιστάμενων πτηνοτροφικών μονάδων.
Μεταποίηση Γεωργικών προϊόντων
Μπορούν να υπαχθούν επενδυτικά σχέδια του τομέα της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων στις οποίες η ενίσχυση του επενδυτικού σχεδίου καθορίζεται με βάση τις επιλέξιμες δαπάνες του σχεδίου, τα οποία αφορούν συγκεκριμένα σε:
Επιλέξιμοι φορείς του Νέου Αναπτυξιακού Νόμου
Οι επιλέξιμοι φορείς που καλύπτει ο νέος αναπτυξιακός νόμος είναι οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες ή έχουν υποκατάστημα στην Ελλάδα κατά την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου και έχουν μία από τις ακόλουθες μορφές:
Ελάχιστο ύψος επενδύσεων
Το ελάχιστο ύψος της επένδυσης, ορίζεται με βάση το μέγεθος του φορέα ήτοι:
Επιλέξιμες δαπάνες προς ενίσχυση
Επιλέξιμες δαπάνες προς ενίσχυση είναι:
Αξιολόγηση επενδυτικών σχεδίων του Νέου Αναπτυξιακού Νόμου
Εισάγονται βελτιωμένες και ταχύτερες διαδικασίες αξιολόγησης επενδυτικών σχεδίων. Προβλέπεται αξιολόγηση εντός σαράντα πέντε (45) ημερών από τη λήξη του καθεστώτος για τις περιπτώσεις συγκριτικής αξιολόγησης ή εντός τριάντα (30) ημερών για τις περιπτώσεις της άμεσης αξιολόγησης. Σε περίπτωση που η διάρκεια αξιολόγησης υπερβεί τα χρονικά αυτά όρια, ο έλεγχος ανατίθεται σε ανεξάρτητο ορκωτό- ελεγκτή από το Μητρώο Ορκωτών – Λογιστών, ο οποίος οφείλει να ολοκληρώσει τον έλεγχο εντός οκτώ (8) ημερών.
Ήρθε ο Αναπτυξιακός, ανέβηκαν και τα επιτόκια
Άνοιξε ο Αναπτυξιακός Νόµος για φακέλους αγροτών προϋπολογισµού 100.000 έως 200.000 ευρώ, µε το σχετικό ΦΕΚ (5052 Β’/2022) ωστόσο να περιορίζει στο 50% το ύψος της επιδότηση για τον πρωτογενή τοµέα, ενώ αρχικά µε βάση το Νόµο προβλεπόταν 70% για µικρές επιχειρήσεις. Σε πρώτη φάση η προκήρυξη των 150 εκατ. ευρώ θα έχει διάρκεια 3 µήνες, µε τα 75 εκατ. αφορούν την κλασική επιδότηση επί του κόστους και τα άλλα 75 εκατ. την φοροαπαλλαγή, το leasing και την κάλυψη του µισθολογικού κόστους. Προφανώς, για τους αγρότες, η επιλογή κινήτρου είναι ανοιχτή, καθώς οι επενδύσεις έως 200.000 ευρώ είναι «ελεύθερη» και ως εκ τούτου µπορεί άνετα να επιλέξει την επιδότηση. Μετά, το 2023 δηλαδή θα υπάρξει νέος κύκλος αιτήσεων, ενώ, σκοπός είναι η αξιολόγηση των φακέλων να έχει διάρκεια το πολύ 2 µήνες ώστε να υλοποιούνται άµεσα οι επενδύσεις.
Ωστόσο, εδώ πρέπει να ληφθεί υπόψη το βάρος των ακριβών επιτοκίων, το οποίο είναι το επόµενο µεγάλο αγκάθι που καλούνται να διαχειριστούν οι «στεγνές» από ρευστό στην πλειοψηφία τους αγροτικές επιχειρήσεις. Μπορεί λοιπόν να ανοίγει ο Αναπτυξιακός αλλά µε τα επιτόκια δανεισµού από το Γενάρη να προσεγγίζουν το 10% και τα κόστη από τα σίδερα µέχρι τα εργατικά να είναι διπλά και τριπλά, δεν βγαίνει πέρα επενδυτικό πλάνο µε µισό επιδότηση, µισό δάνειο. Πρέπει να υπάρχει ρευστότητα, και ως εκ τούτου µιλάµε πλέον για λίγες περιπτώσεις που θα µπουν στη διαδικασία προσκόµισης φακέλων µε ένα αξιόλογο ποσοστό ιδίων κεφαλαίων.
Μένουν οι προηγούµενες παθογένειες
Πρώτον: Όροι όπως «αρχική επένδυση» και «ολοκληρωµένου χαρακτήρα» στις προϋποθέσεις έγκρισης των επενδύσεων παραµένουν, που ήταν αιτία απορρίψεων επενδυτικών σχεδίων κυρίως στη φυτική παραγωγή.
∆εύτερον: ∆εν προβλέπει αύξηση του ποσοστού 20% για σχέδια νέων γεωργών.
Τρίτον: ∆εν ορίζεται σαφώς η επιλεξιµότητα των τρακτέρ και των αυτοκινούµενων οχηµάτων,
Τέταρτον: Το θεσµικό του Αναπτυξιακού (νόµος και ΚΥΑ) δεν κάνει πουθενά αναφορά για τις συλλογικές επενδύσεις και δεν περιλαµβάνεται ρύθµιση για τις συλλογικές επενδύσεις, καθώς και οι σχετικοί ΚΑ∆.
Υψηλό ρίσκο απορρίψεων στη φυτική παραγωγή
Στο πρόγραµµα για τον πρωτογενή τοµέα σύµφωνα µε την ΚΥΑ µπορούν να ενισχυθούν εκµεταλλεύσεις όλων των τύπων φυτικής και ζωικής παραγωγής. Εφόσον όµως µόνο, σύµφωνα µε το Άρθρο 2 τα επενδυτικά σχέδια αφορούν είτε ίδρυση νέας µονάδας, είτε σε επέκταση υφιστάµενης µονάδας, είτε σε εκσυγχρονισµό (θεµελιώδης αλλαγή της παραγωγικής διαδικασίας). Όλοι αυτοί οι όροι είναι δύσκολο όµως να αποδεχτούν στη φυτική παραγωγή. Όσον αφορά την «ίδρυση» οι περιπτώσεις πραγµατικής «ίδρυσης» είναι περιορισµένες αφού η πλειοψηφία των επενδυτών διαθέτει ήδη γεωργική εκµετάλλευση. Η «επέκταση» βρίσκει εφαρµογή στην ζωική παραγωγή λόγω της άδειας λειτουργίας. Στη φυτική παραγωγή; Όσον αφορά τη «θεµελιώδη αλλαγή» είναι καινούργιο, αλλά ως γνωστό σχεδόν ποτέ ο εκσυγχρονισµός µιας γεωργικής εκµετάλλευσης δεν αφορά το σύνολο της παραγωγικής διαδικασίας.
Συνεπώς, στην πράξη, χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις µόνο οι κτηνοτρόφοι µπορούν να τεκµηριώσουν τα παραπάνω µε ασφάλεια και ως εκ τούτου οι γεωργοί ουσιαστικά δεν µπορούν να υποβάλουν αίτηµα στον Αναπτυξιακό χωρίς να ρισκάρουν έντονα µε την απόρριψη.
Αναλυτικότερα η ΚΥΑ µεταξύ άλλων προβλέπει:
Άρθρο 2 Γενικές προδιαγραφές
εφαρµογής της παρούσας απόφασης, µπορεί να αφορούν είτε σε ίδρυση νέας µονάδας, είτε σε επέκταση υφιστάµενης µονάδας, είτε σε εκσυγχρονισµό (θεµελιώδη αλλαγή της παραγωγικής διαδικασίας), µε ή χωρίς µετεγκατάσταση, υφιστάµενης µονάδας, υπό τις προϋποθέσεις της παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 4887/2022 και της απόφασης προκήρυξης του εκάστοτε καθεστώτος ενίσχυσης του εν λόγω νόµου. Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισµού η µονάδα µπορεί να αυξήσει τη δυναµικότητά της, εφόσον αυτό δεν αντίκειται σε συγκεκριµένες κάθε φορά εθνικές ή κοινοτικές διατάξεις και έχει εφοδιαστεί µε τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις, µε την επιφύλαξη των οριζόµενων στην παρ. 4 του άρθρου 3 της παρούσας.
Άρθρο 3 Υπαγόµενα Επενδυτικά Σχέδια- Προδιαγραφές- Προϋποθέσεις
α. η βελτίωση των συνολικών επιδόσεων και της βιωσιµότητας της γεωργικής εκµετάλλευσης, ιδίως µέσω της µείωσης του κόστους παραγωγής ή της βελτίωσης και αναδιάταξης της παραγωγής,
β. η βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος, των συνθηκών υγιεινής ή των προτύπων καλής µεταχείρισης των ζώων, υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω επένδυση υπερβαίνει τα ισχύοντα πρότυπα της ΕΕ,
γ. η δηµιουργία και βελτίωση υποδοµής που συνδέεται µε την ανάπτυξη, την προσαρµογή και τον εκσυγχρονισµό της γεωργίας.
α. στον τοµέα φυτικής παραγωγής: Εκµεταλλεύσεις όλων των τύπων και παραγωγικών συστηµάτων φυτικής παραγωγής, όπως συµβατική, πιστοποιηµένη - ολοκληρωµένη, βιολογική, κ.λπ. - υπαίθρια, υπό κάλυψη (θερµοκήπια, θάλαµοι καλλιέργειας µανιταριών θερµοκηπιακού τύπου, δικτυοκήπια κ.α.),
β. στον τοµέα ζωικής παραγωγής: Κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις για ίδρυση νέων, επέκταση υφιστάµενων εγκαταστάσεων ή εκσυγχρονισµό υφιστάµενων εγκαταστάσεων όπως αυτές περιγράφονται στον ν. 4056/2012 (Α’ 52). Υπάγονται επενδυτικά σχέδια όλων των παραγωγικών κατευθύνσεων και όλων των τύπων εκτροφής, και υπό τους περιορισµούς και όρους που τίθενται, που αφορούν:
αα) Βοοτροφικές µονάδες.
ββ) Αιγοπροβατοτροφικές µονάδες.
γγ) Χοιροτροφικές µονάδες.
δδ) Μονάδες µονόπλων.
εε) Μονάδες εκτροφής γουνοφόρων ζώων.
στστ) Μονάδες εκτροφής θηραµάτων και θηραµατικών ειδών.
ζζ) Μονάδες εκτροφής σαλιγκαριών.
ηη) Σηροτροφικές µονάδες.
θθ) Μονάδες µελισσοκοµίας, παραγωγής µελιού, κεριού µελισσών και λοιπών προϊόντων κυψέλης.
ιι) Μονάδες εκτροφής κονίκλων, µέχρι το όριο δυναµικότητας των 2.000 θηλυκών αναπαραγωγής.
ιαια) Πτηνοτροφικές µονάδες
γ. στον τοµέα φυτικής παραγωγής υπάγονται επενδυτικά σχέδια διαλογής και τυποποίησης γεωργικών προϊόντων της περ. α, αποκλειστικά από την καλλιέργεια και παραγωγή των ιδίων επιχειρήσεων που υποβάλλουν τις επενδυτικές προτάσεις.
δ. Στις επιλέξιµες δραστηριότητες της απόφασης αυτής περιλαµβάνεται και η καλλιέργεια του φυτού της φαρµακευτικής κάνναβης µε το επενδυτικό σχέδιο που υποβάλλεται να είναι ενιαίο και να αφορά τη δηµιουργία καθετοποιηµένης µονάδας (παραγωγική διαδικασία της καλλιέργειας του φυτού και της µεταποίησης για την παραγωγή ελαίου).
Τα ποσοστά ενίσχυσης για τον πρωτογενή
Το ανώτατο ποσοστό ενίσχυσης σύµφωνα µε το Άρθρο 2 παράγραφος 4 της ΚΥΑ για τα επενδυτικά σχέδια του πρωτογενούς τοµέα είναι:
α. Το 75% του ποσού των επιλέξιµων δαπανών, στα επενδυτικά σχέδια που πραγµατοποιούνται στα µικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους. ∆ηλαδή όλα τα νησιά Αιγαίου εκτός από την Κρήτη και την Εύβοια.
β. Το 40% του ποσού των επιλέξιµων δαπανών, στα επενδυτικά σχέδια που πραγµατοποιούνται στην Περιφέρεια Αττικής.
γ. Το 50% του ποσού των επιλέξιµων δαπανών, στα επενδυτικά σχέδια που πραγµατοποιούνται στις υπόλοιπες Περιφέρειες της χώρας.
Εφόσον επιλέξει ο αγρότης να χρηµατοδοτηθεί µε το κίνητρο της επιχορήγησης, τότε θα λάβει το 80% των παραπάνω ποσοστών, δηλαδή 60% στα Νησιά του Αιγαίου, 32% στην Αττική και 40% στις υπόλοιπες περιφέρειες της χώρας. Το 100% των σχετικών ποσοστών θα λάβουν οι επενδύσεις σε ορεινές περιοχές, στην παραµεθόριο και σε βιοµηχανικά πάρκα.
Το πρόβλημα με τα τρακτέρ και τα αυτοκινούμενα μένει
Ο ν. 4887/2022 στην περίπτωση αγ) της παραγράφου 1 του άρθρου 7 ορίζει «αγ. Την αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων µηχανηµάτων και λοιπού εξοπλισµού, συµπεριλαµβανοµένων των τεχνικών εγκαταστάσεων και των µεταφορικών µέσων που κινούνται εντός του χώρου της εντασσόµενης µονάδας »
Η προϋπόθεση «εντός του χώρου» δηµιουργεί πληθώρα ερωτηµάτων για την επιλεξιµότητα, κατ’ αρχάς, των τρακτέρ και άλλων αυτοκινούµενων µηχανηµάτων και οχηµάτων µε την ΚΥΑ να µην υπεισέρχεται σε περαιτέρω διευκρινίσεις, κάτι που µπορεί να οδηγήσει ξανά σε απορρίψεις τέτοιων δαπανών.
Σηµειώνεται εδώ σύµφωνα µε τον Νόµο (α.6§1αα) πως οι δαπάνες για κτιριακές εγκαταστάσεις (π.χ στάβλους) αθροιστικά δεν µπορούν να υπερβαίνουν το 45% του συνόλου των ενισχυόµενων δαπανών. Η σχέση αυτή είναι περιοριστική για επενδύσεις στη ζωική παραγωγή (πχ αιγοπρόβατα) και αναγκάζει τους µελετητές να προσθέτουν δαπάνες εξοπλισµού προκειµένου να πετύχουν τη σχέση 45/55 Ο συντελεστής αυτός διαµορφώνεται στο 60% για τα θερµοκήπια. Το Άρθρο 3 της ΚΥΑ σχετικά µε τις επιλέξιµες δαπάνες θέτει γενικές οδηγίες και δεν απαριθµεί συγκεκριµένες επενδύσεις. Αναφέρει:
Άρθρο 3 Επιλέξιµες ∆απάνες
Επιλέξιµες δαπάνες του επενδυτικού σχεδίου είναι:
α. οι δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων της παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 4887/2022, µε εξαίρεση τις δαπάνες των παρ.: αβ, αε, βα. (σ.σ εδώ περιλαµβάνεται όλος ο πάγιος εξοπλισµός που απαιτείται σε µία αγροτική εκµετάλλευση, οι κτιριακές εγκαταστάσεις κ.λπ, χωρίς να παρέχονται περαιτέρω διευκρινίσεις).
β. οι δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων του άρθρου 7 της οικείας προκήρυξης.
Μη επιλέξιµες δαπάνες είναι όσες σχετίζονται µε:
α. την αγορά δικαιωµάτων παραγωγής και δικαιωµάτων ενίσχυσης µονοετών και πολυετών φυτών,
β. τη φύτευση µονοετών φυτών,
γ. τις εργασίες αποστράγγισης,
δ. την αγορά ζώων,
ε. τις επενδύσεις µε σκοπό τη συµµόρφωση µε τα ισχύοντα ενωσιακά πρότυπα.
στ. το κεφάλαιο κίνησης,
ζ. τις δαπάνες που πραγµατοποιούνται µέσα στο πλαίσιο των υποχρεωτικών µέτρων της οδηγίας 91/676/ΕΟΚ του Συµβουλίου για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης, µε την επιφύλαξη της παρ. 6 του άρθρου 17 του ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΕ) υπ’ αρ. 1305/2013 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης.
Για τα επενδυτικά σχέδια που εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της παρούσας, µπορούν να ενισχυθούν βάσει των καθεστώτων ενίσχυσης του νόµου 4887/2022, στο πλαίσιο των οριζόµενων στο εδάφιο (α) της παρ. 1 του παρόντος άρθρου, δαπάνες επενδύσεων για εξοπλισµό και εγκαταστάσεις άρδευσης, µόνο εφόσον ισχύουν τα αναφερόµενα στο Μέρος ΙΙ, κεφάλαιο 1 παρ. 1.1 σηµεία 149, 150 και 151 των Κατευθυντήριων Γραµµών σχετικά µε τις κρατικές ενισχύσεις στον γεωργικό και τον δασονοµικό τοµέα και στις αγροτικές περιοχές για την περίοδο 2014-2020.
Ασαφείς όροι ενίσχυσης στην αγροτική μεταποίηση
Καλύπτεται όλο το φάσμα παραγωγής από μονάδες για ελιές μέχρι ξηραντήρια για τσάι
Μία ακόµη ΚΥΑ που εκδόθηκε στα πλαίσια του καθεστώτος Αγροδιατροφής του Αναπτυξιακού Νόµου αφορά τις επενδύσεις στην αγροτική µεταποίηση (ΦΕΚ 5053/Β’/2022). Εκεί, δεν αποσαφηνίζονται τα ποσοστά ενίσχυσης όπως γίνεται στον πρωτογενή τοµέα και έτσι θεωρητικά χρησιµοποιείται ο Χάρτης Περιφερειακών Ενισχύσεων. Βέβαια όταν µία αγροτική επιχείρηση θέλει να κάνει επενδύσεις στην εκµετάλλευση παράλληλα µε δαπάνες για µία µονάδα µεταποίησης, είναι άγνωστο µε ποιον τρόπο θα υπολογίζεται η ενίσχυση.
Υπενθυµίζεται πως ο Χάρτης Περιφερειακών Ενισχύσεων προβλέπει τα εξής ποσοστά ενίσχυσης:
Σε όλες τις ανωτέρω περιοχές οι µέγιστες εντάσεις ενίσχυσης µπορούν να αυξηθούν κατά 10% για επενδύσεις που πραγµατοποιούνται από µεσαίες επιχειρήσεις και κατά 20% για επενδύσεις µικρών επιχειρήσεων, εφόσον η επένδυση δεν ξεπερνάει τα 50 εκατ. ευρώ. Για τις περιοχές δίκαιης µετάβασης εφαρµόζεται επιπλέον προσαύξηση 10%.
Σύµφωνα µε το ΦΕΚ (5053/Β’/2022) τα υπαγόµενα επενδυτικά σχέδια πρέπει να τηρούν τις εξής προδιαγράφες:
Άρθρο 2 Υπαγόµενα Επενδυτικά Σχέδια
α. Κρέας - πουλερικά - κουνέλια (σφαγεία, τεµαχιστήρια, µονάδες παραγωγής κρεατοσκευασµάτων και προϊόντων µε βάση το κρέας, αλλαντικών, µονάδες διαχείρισης ζωικών υποπροϊόντων).
β. Γάλα (µονάδες αξιοποίησης γάλακτος και παραγωγής γαλακτοκοµικών προϊόντων).
γ. Αυγά (τυποποίηση συσκευασία αυγών, παραγωγή νέων προϊόντων).
δ. Λοιπά ζωικά προϊόντα (Μέλι - Σηροτροφία - σαλιγκάρια).
ε. Ζωοτροφές.
στ. ∆ηµητριακά (παραγωγή αλεύρων, ξήρανση δηµητριακών, επεξεργασία για παραγωγή βύνης, αµύλου, γλουτένης κ.λπ.).
ζ. Ελαιούχα Προϊόντα (ελαιοτριβεία, ραφιναρίες ελαιολάδου, σπορελαιουργεία, µονάδες επεξεργασίας βρώσιµων ελαιών, κ.λπ.), περιλαµβανοµένων και των επενδυτικών σχεδίων µονάδων επεξεργασίας και τυποποίησης ελαιολάδου.
η. Οίνος.
θ. Οπωροκηπευτικά.
ι. Ακρόδρυα - καρποί µε κέλυφος
ια. Κτηνοτροφικά φυτά
ιβ. Όσπρια.
ιγ. Άνθη (τυποποίηση και εµπορία ανθέων).
ιδ. Πολλαπλασιαστικό υλικό.
ιε. Ξύδι (παραγωγή ξυδιού από οίνο, από φρούτα και άλλες γεωργικές πρώτες ύλες).
ιστ. Αρωµατικά και φαρµακευτικά φυτά για την επεξεργασία ξηράς δρόγης.
ιζ. Επεξεργασία νέων - εναλλακτικών - καινοτόµων καλλιεργειών (ιπποφαές, αρώνια, γκότζι µπέρι, κρανιά, αλόη κ.λπ.).
ιη. Επεξεργασία ακατέργαστου καπνού.
ιθ. Επεξεργασία ζαχαρότευτλων και ζαχαροκάλαµου.
κ. Επεξεργασία λιναριού και βιοµηχανικής κάνναβης.
κα. Επεξεργασία φυσικού ακατέργαστου φελλού και απορριµµάτων αυτού.
κβ. Καφές, έστω και καβουρντισµένος ή χωρίς καφεΐνη, κελύφη και φλούδες καφέ, υποκατάστατα του καφέ που περιέχουν καφέ.
κγ. Τσάι, έστω και αρωµατισµένο, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στον εκτελεστικό κανονισµό 2021/1832 της Επιτροπής όπως ισχύει κάθε φορά.
κδ. Αρτύµατα (Μπαχαρικά) σύµφωνα µε τα οριζόµενα στον εκτελεστικό κανονισµό 2021/1832 της Επιτροπής όπως ισχύει κάθε φορά.
α. σε περιπτώσεις που αφορούν στην µεταποίηση γενετικά τροποποιηµένων προϊόντων όπως αυτά ορίζονται µε την οδηγία 2001/18/ΕΚ πλην της χρήσης τους για την παραγωγή ζωοτροφών, και
β. σε περιπτώσεις παράβασης απαγορεύσεων ή περιορισμώνπου ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθμ. 1308/2013 (Κ.Ο.Α.)
Δημοσιεύτηκε στις 4 Οκτωβρίου, 2022
