Πρέπει να αλλάξει η Ευρώπη, να γίνει πιο ελκυστική και αποτελεσματική, πιο δημοκρατική. Τις τελευταίες εβδομάδες, μετά το Brexit, υψώθηκαν πολλές φωνές και ζητούν ριζικές αλλαγές για να σωθεί η Ενωση, όλο και πιο κατεστραμμένη από τις κρίσεις.
Πρώτον, να ξεκινήσουν γρήγορα τη διαδικασία διαζυγίου με το Λονδίνο για να αποφύγουν την παραλυτική αβεβαιότητα που εμπεδώνεται από τη στιγμή που ο Ντέιβιντ Κάμερον άφησε τα δύσκολα στον διάδοχό του που θα αναλάβει από τον Σεπτέμβριο.
Δεύτερον, πρέπει να διατηρηθεί η ενότητα της Ενωσης τη στιγμή που ένα από τα σημαντικότερα μέλη της αποχωρεί. Δεν είναι τυχαίο ότι Μέρκελ, Ολάντ και Ρέντσι συναντήθηκαν διακριτικά το πρωί πριν ξεκινήσει η συνάντηση των 27 ηγετών ώστε να μην ψυχρανθούν με τα άλλα κράτη-μέλη που θέλουν να ακουστούν μετά την αναταραχή των τελευταίων μηνών. Η μεταναστευτική κρίση δημιούργησε κλίμα καχυποψίας μεταξύ του Βερολίνου και των πρώην ανατολικών χωρών, οι οποίες κατηγορούν την γερμανίδα καγκελάριο ότι άνοιξε την πόρτα της Ευρώπης στους μετανάστες χωρίς να τις συμβουλευτεί. Και είναι έξαλλοι με την γραφειοκρατία των Βρυξελλών που θέλει να τους επιβάλλει και ποσόστωση στους μετανάστες.
Ο γαλλο-γερμανικός άξονας έχει μπλοκάρει
Αυτές οι φοβερές εντάσεις, στις οποίες προστίθενται και οι εντάσεις Βορρά με τον νότο της ευρωζώνης -οι οποίες δεν έχουν επιλυθεί μετά την οικονομική κρίση του 2007-2008- εξηγούν το γιατί η συζήτηση για την μεταρρύθμιση της Ευρώπης δεν ξεκίνησε την Τετάρτη στη Σύνοδο. Αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί το κάθε κράτος έχει την δική του άποψη για τις αλλαγές που χρειάζονται.
«Αποφύγαμε να ξεκινήσουμε τη συζήτηση για περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη στη Σύνοδο των 27 γιατί διαφορετικά θα σκοτώναμε κάθε ελπίδα συμβιβασμού στους μήνες που έρχονται» εξηγεί ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος στην Le Monde.
Σαν να μην έφτανε αυτό, η γαλλο-γερμανική μηχανή έχει μπλοκάρει. Το Βερολίνο εκτιμά ότι το Παρίσι δεν έχει κάνει αρκετές διαρθωτικές μεταρρυθμίσεις και αρνείται να στηρίξει τις επώδυνες αλλαγές στο τραπεζικό σύστημα. Και όσο πλησιάζει το 2017 οι εκλογές σε Γαλλία (προεδρικές) και Γερμανία (βουλευτικές) κινδυνεύουν να παραλύσουν ακόμη περισσότερο τις δύο κυβερνήσεις.
Τα σχέδια για εμβάθυνση της ευρωζώνης δεν κάνουν πλέον κανέναν να ονειρεύεται, από τη στιγμή που η ευρωπαϊκή ένωση δεν τελείωσε ακόμη ούτε με την ελληνική κρίση. Η Γαλλία μιλάει ακόμη για την εμβάθυνση αυτή, ειδικά για την καλλιτέρευση της διακυβέρνησης, αλλά δεν πείθει: «Αν ήμουν σε μια σύσκεψη για την ευρωζώνη θα επαναλάμβανα τις θέσεις της Γαλλίας για μεγαλύτερη κοινωνική και οικονομική εναρμόνιση, ώστε να φτάσουμε κάποτε να έχουμε και προϋπολογισμό ευρωζώνης, μια καλύτερη διακυβέρνηση της ευρωζώνης. Αλλά ήμουν σε σύσκεψη των 27», δήλωσε ο πρόεδρος Ολάντ, την Τετάρτη.
Απέναντι βρίσκονται οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης, η Πολωνία και η Ουγγαρία, οι οποίες φοβούνται την ιδέα μιας Ευρώπης πολλών ταχυτήτων. Οταν αυτές οι χώρες μιλούν για αλλαγές στις δομές της ευρωπαϊκής ένωσης εννοούν να κόψουν τα φτερά στην Κομισιόν, την οποία θεωρούν «πολύ πολιτική». «Η Κομισιόν και το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο επιβάλλουν τα πάντα στα κράτη, αυτό δεν είναι δυνατόν», γκρινιάζουν οι διπλωμάτες της ομάδας του Βίζεγκραντ. «Δεν πρόκειται να υπάρξει αλλαγή στις συμφωνίες» ήταν η στεγνή απάντηση της Ανγκελα Μέρκελ, η οποία τους έκοψε το βήμα την Τετάρτη, στη Σύνοδο των 27.
Ο χειρότερος διχασμός είναι αυτός μεταξύ σοσιαλ-δημοκρατών ηγετών και συντηρητικών. Οι πρώτοι (Ολάντ, Ρέντσι, Τσίπρας) ελπίζουν ότι θα ξεκινήσει ένας διάλογος για την μεταρρύθμιση μιας Ευρώπης που θα κάνει επενδύσεις και θα παίρνει κοινωνικά μέτρα. Από την πλευρά των συντηρητικών, με την Μέρκελ επικεφαλής, δεν υπάρχει περίπτωση να τεθούν σε αμφισβήτιση τα μέτρα διαχείρισης του χρέους, όπως απαιτούν τα μνημόνια που επιβλήθηκαν στις χρεοκοπημένες χώρες του Νότου.
Το μοναδικό πράγμα που έχουν κοινό οι 27 είναι η ατζέντα της Κομισιόν την οποία κατέθεσε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ: ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς (στην ψηφιακή τεχνολογία, στην ενέργεια, στα κεφάλαια...) και περιορισμός των ρυθμιστικών μέτρων. Παραδόξως, μια ατζέντα πολύ ...« british ».
Δημοσιεύτηκε στις 30 Ιουνίου, 2016
