Το «Γαϊτανάκι» και το «Αλογάκι», η ζωηρή παράδοση της ελληνικής Αποκριάς, ζωντάνεψαν εχθές το απόγευμα, στους δρόμους της πόλης των Γιαννιτσών από τους χορευτές του Λυκείου των Ελληνίδων Γιαννιτσών.
Οι χορευτές ξεκίνησαν από την αγορά των Γιαννιτσών με προορισμό τον πεζόδρομο της πόλης, όπου κατέληξε στην πλατεία ΕΠΟΝ και με χορούς και τραγούδι, τα μέλη του Λυκείου Ελληνίδων Γιαννιτσών ξεσήκωσαν τον κόσμο.
Η Αποκριά, το Γαϊτάνι και τα γαϊτάνια, οι κορδέλες του, ο χορός των ζευγαριών που δένει ταιριαστά με το χρώμα και το κέφι της Αποκριάς, τα παραδοσιακά τραγούδια από όλη την Ελλάδα που σατιρίζουν τα φιλιά της αγάπης, μας καλούν να χορέψουμε και να τραγουδήσουμε. Χρώματα, κέφι, και χιούμορ… πλέκονται μαζί με τις κορδέλες σε έναν χορό αγάπης και συμφιλίωσης με ιδιαίτερους συμβολισμούς.
Το «Γαϊτανάκι» πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και έδεσε απόλυτα με τα άλλα τοπικά έθιμα, αφού η δεξιοτεχνία των χορευτών αλλά και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του δεν αφήνουν κανέναν αδιάφορο.
Η λέξη «γαϊτανάκι» είναι υποκοριστικό της μεσαιωνικής λέξης «γαϊτάνιν», που σημαίνει μεταξωτό κορδόνι, λωρίδα, ταινία, και δημιουργείται χάρη στην τάση που έχει η γλώσσα μας να προσθέτει την κατάληξη «-άκι» για να δηλώσει τον υποκορισμό. Προέρχεται από τα ελληνιστικά χρόνια, μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από την ελληνιστική λέξη γαϊτάνη.
Χρειάζονται δεκατρία άτομα για να στήσουν τον ιδιότυπο χορό. Ο ένας κρατά έναν μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου ξεκινούν δώδεκα μακριές κορδέλες, καθεμιά με διαφορετικό χρώμα. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και είναι αυτές που δίνουν το όνομά τους και στο έθιμο. Γύρω από τον στύλο δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν ταυτόχρονα ανά ζευγάρια, τραγουδώντας το παραδοσιακό τραγούδι.
Καθώς κινούνται γύρω από τον στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του και έτσι όπως γυρνούν, πλέκουν τις κορδέλες γύρω από τον στύλο δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς, με τον ίδιο τρόπο που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες τα γαϊτάνια και στόλιζαν τις παραδοσιακές φορεσιές. Όταν οι κορδέλες έχουν όλες τυλιχτεί και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά στο κοντάρι, αντιστρέφεται η φορά του χορού και αφού τα γαϊτάνια Ξετυλιχτούν ο χορός τελειώνει.
Ο αριθμός των δώδεκα χορευτών λέγεται ότι δηλώνει τους μήνες του χρόνου που εναλλάσσονται ή τις ώρες, τις μυθικές θεότητες του χρόνου. Σε πολλές κοινωνίες, κυρίως αγροτικές, το γαϊτανάκι συμβολίζει την ομόνοια και τη συναδελφικότητα. Ο κυκλικός χορός συμβολίζει τον κύκλο της ζωής, από τη ζωή στον θάνατο, από τη λύπη στη χαρά, από τον χειμώνα στην άνοιξη και το αντίθετο.
Και οι Απόκριες αποτελούν μια γιορτή χαράς που συνδυάζεται και με την αναζωογόνηση, με το ξύπνημα της φύσης, την άνοιξη. Αντλούν την καταγωγή τους από τα αρχαία Ανθεστήρια, γιορτή προς τιμήν του Διονύσου, που ελάμβανε χώρα επί τριήμερο κατά την πανσέληνο ύστερα από δύο πανσελήνους από το χειμερινό ηλιοστάσιο (μέσα Φεβρουαρίου). Παράλληλα, η πομπή του Καρνάβαλου έχει επίσης ρίζες στην αρχαιότητα, καθώς σχετίζεται με την πομπή γλεντιού και ακραίων συμπεριφορών κατά τις διονυσιακές γιορτές.
Δημοσιεύτηκε στις 8 Μαρτίου, 2019
