Ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις Μνήμης στον Ομαδικό Τάφο Πραγματοποιήθηκαν σήμερα το πρωί οι εκδηλώσεις Μνήμης που διοργάνωσε ο δήμος Γιαννιτσών για να τιμήσει τους 120 εκτελεσθέντες κατοίκους της πόλης μεταξύ των οποίων και ο δήμαρχος Θωμάς Μαγκριώτης, από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Είναι μια ημέρα πολύ σημαντική για την πόλη και τη σύγχρονη ιστορία της, που αναδεικνύει τον αγώνα και την αντίσταση των κατοίκων της τα δύσκολα χρόνια της Γερμανικής κατοχής. Το πρωί πραγματοποιήθηκε στον Μητροπολιτικό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, επιμνημόσυνη Δέηση μετά το πέρας της Θειας Λειτουργίας. Λίγο αργότερα στο χώρο όπου βρίσκεται το Μνημείο του Ομαδικού Τάφου πραγματοποιήθηκε τελετή Μνήμης η οποία ξεκίνησε με την επιμνημόσυνη Δέηση ενώ αμέσως μετά ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Γιαννιτσών Γιώργος Ξανθόπουλος με σύντομη ομιλία του αναφέρθηκε στο ιστορικό της ημέρας, μέσα σε μια έντονη συναισθηματικά ατμόσφαιρα. Χαιρετισμό στην εκδήλωση απέστειλε ο εκπρόσωπος της Εθνικής Αντίστασης Γιαννιτσών κ. Σκορδής. Στη συνέχεια έγινε κατάθεση στεφάνων από το δήμαρχο της πόλης Νικόλαο Παπανικολάου και τους εκπροσώπους των πολιτικών αρχών, των Σωμάτων Ασφαλείας, Συλλόγων και Σωματείων ενώ οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με την τήρηση ενός λεπτού σιγής και την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου. Μετά το τέλος των εκδηλώσεων ακολούθησε Δεξίωση στο τουριστικό περίπτερο «Φιλίππειο» Στην εκδήλωση Μνήμης παρευρέθηκαν επίσης η υφυπουργός Εσωτερικών κα Τζάκρη Θεοδώρα, ο νομάρχης Πέλλας κ. Μιχάλης Καραμάνης οι βουλευτές του νομού κ. Ηλίας Θεοδωρίδης και κ. Γεώργιος Καρασμάνης, ο αντινομάρχης Πέλλας κ. Σωτήρης Κεχαγιάς, ο Διευθυντής της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πέλλας κ. Νικόλαος Μπαντουβάκης, ο διοικητής της Π.Υ. Γιαννιτσών κ. Τσάκαλος, αντιδήμαρχοι και πρόεδροι Νομικών Προσώπων του δήμου Γιαννιτσών, εκπρόσωποι κομμάτων, Σωματείων, Συλλόγων, Αντιστασιακών Οργανώσεων και πλήθος κόσμου. Προς τιμήν των εκτελεσθέντων πραγματοποιήθηκε το Σάββατο ο «Δρόμος Θυσίας» με τη συμμετοχή εκατοντάδων δρομέων από τα Γιαννιτσά και πολλές περιοχές της χώρας Η ομιλία του προέδρου του Δ.Σ. Γιαννιτσών Γιώργου Ξανθόπουλου 14 Σεπτέμβρη 2010 Είναι δύσκολο να μιλήσω για την ανδρεία και τον ηρωισμό των Ελλήνων και συμπολιτών μας που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα. Είναι δύσκολο μπροστά στη μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματα των γενναίων πατριωτών να μπορέσω με τα λόγια μου, να αναδείξω το μεγαλείο της τεράστιας θυσίας τους. Μπροστά σε αυτό το μεγαλείο υποκλινόμαστε σήμερα όλοι μας και τιμούμε τη Μνήμη των συμπολιτών μας που έγραψαν με το αίμα τους τις λέξεις «Αντίσταση και Λευτεριά» στις 14 Σεπτέμβρη του 1944. Περίοδος κατοχής Μια περίοδος σκοτεινή και βαμμένη με αίμα για τον ελληνισμό. Η Γερμανική στρατιωτική μηχανή στα μέσα του 1944 εμφανίζει ρήγματα και δέχεται ισχυρά πλήγματα στα μέτωπα του πολέμου. Ο φόβος της διάλυσης έχει αρχίσει να κυριεύει τα κατοχικά στρατεύματα που προσπαθούν να κρατήσουν το φρόνημα τους υψηλά προβαίνοντας σε πράξεις βίας ακόμη και κατά του άμαχου πληθυσμού. Τα χτυπήματα που δέχονται από τις ομάδες αντίστασης στη χώρα έχουν κάμψει το φρόνημά τους και έχουν επιφέρει σημαντικές ζημιές στον εξοπλισμό τους. Μια τέτοια ομάδα αντιστασιακών από τα μέσα του 1942 δρούσε και στα Γιαννιτσά. Με ορμητήριο το Παϊκο εφορμούν και προκαλούν στον εχθρό απώλειες σε έμψυχο και άψυχο υλικό. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, η λύση για τους κατακτητές εμφανίστηκε στη δημιουργία σωμάτων ασφαλείας από την κυβέρνηση Ράλλη, με τα οποία συνεργάστηκαν στενά. Έλληνες κατέδιδαν και βασάνιζαν Έλληνες. Η λογική των αντιποίνων απέναντι στη δράση των αντιστασιακών οργανώσεων ήταν κυρίαρχη στην ταραγμένη αυτή εποχή. Ο ΕΛΑΣ και οι πατριώτες αγωνίζονταν με ηρωισμό για τη λευτεριά της πατρίδος, τη στιγμή που οι ντόπιοι συνεργάτες των Γερμανών φρόντιζαν να την υπονομεύουν και να την πολεμούν, συλλαμβάνοντας και βασανίζοντας όποιον δεν υποτάσσονταν στις εντολές τους. Στα Τάγματα ασφαλείας συμμετείχαν άνθρωποι χωρίς πατριωτισμό ή ηθικά ερείσματα και είχαν στόχο να πλήξουν για λογαριασμό των κατακτητών που τους θεωρούσαν αφεντικά τους, τη νικηφόρα λαϊκή επανάσταση που βρισκόταν σε ανέλιξη, οδηγώντας προς νέες κατευθύνσεις τον αυριανό ελληνικό λαό μετά την απελευθέρωση. Ισως το πιο σκληρό από αυτά, ήταν του τάγμα του Σούμπερτ που φημίζονταν για τις εκκαθαριστικές τους επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή και για τις απάνθρωπες πρακτικές που χρησιμοποιούσε για να πετύχει τον σκοπό του. Μάλιστα πολλές φορές χρειάστηκε να συνεργαστεί και με άλλες ομάδες ταγματασφαλιτών μεταξύ των οποίων και αυτές του Αριστείδη Παπαδόπουλου και Κύρου Γραμματικόπουλου που άφησαν το μαύρο στίγμα τους στην σφαγή των Ελευθεροχωριτών και στο κάψιμο του χωριού. Στα τέλη του καλοκαιριού το 1944 η κατάσταση δείχνει να ξεφεύγει από το έλεγχο των κατακτητών. Στις 5 Αυγούστου ο Αυστριακός Στρατιώτης Ότμαρ Ντορνέ εγκαταλείπει το γερμανικό στρατό και εντάσσεται στους κόλπους του 30^ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στο οποίο συμμετείχαν πολλοί πατριώτες από τα Γιαννιτσά και που δρούσε με βάση το γειτονικό βουνό Παϊκο. Αυτή η πράξη προσέβαλε το γερμανικό στρατό και εξόργισε τον λοχία των SS, Φρίτς Σούμπερτ. Ηταν ένας σκληρός και χωρίς αισθήματα σφαγέας που είχε προχωρήσει σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο Χορτιάτη σε μια χωρίς προηγούμενο θηριωδία. Η προσβολή έπρεπε να απαντηθεί και μάλιστα με τον πιο σκληρό τρόπο. Η κατάλληλη στιγμή βρέθηκε. Την περίοδο που το 16ο και το 30ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ συμμετείχαν στην καταδίωξη των γερμανικών δυνάμεων, που υποχωρούσαν μέσα στο γενικότερο κλίμα της ήττας, άδραξαν την ευκαιρία μαζί με τους ντόπιους συνεργάτες τους Πούλο, Σκαπέρδα και Σίαρη, για να τιμωρήσουν τους κατοίκους των Γιαννιτσών. Ήταν πρωί της 14^ης Σεπτέμβρη. Γερμανικά στρατεύματα με τη βοήθεια των ντόπιων συνεργατών τους αποκλείουν την πόλη. Η πρόσβαση σε αυτή απαγορεύεται ενώ οι έρημοι δρόμοι και ο ήχος από τις μπότες του κατακτητή προανήγγειλε αυτό που επρόκειτο να συμβεί. Ο πληθυσμός της πόλης έπρεπε να συγκεντρωθεί, γιατί αυτή ήταν η εντολή. Οι άγριες διαθέσεις τους φάνηκαν στον ήχο της φωνής που καλούσε τους κατοίκους να υπακούσουν. Οι άνδρες και οι έφηβοι συγκεντρώθηκαν στο προαύλιο του 1^ου δημοτικού σχολείου ενώ οι γυναίκες στο πάρκο του Αγίου Γεωργίου. Έως το μεσημέρι συγκεντρώθηκαν περίπου 3000 άνδρες από 12 έως 80 ετών. Η σιωπή μεταξύ των συγκεντρωμένων πρόδιδε μια αγωνία και παράλληλα μια προσμονή γι' αυτό που θα ακολουθούσε. Φόβος, τρόμος, απελπισία, ηρωισμός, ανδρεία, ήταν τα συναισθήματα που κυριαρχούσαν, άλλα πιο έντονα άλλα πιο μυστικά. Την σιωπή της προσμονής διακόπτει μια διαταγή και ένα νεύμα. Βγάζουν από το πλήθος των συλληφθέντων περίπου 10 μελλοθάνατους τους οποίους βάζουν στο διπλανό οικόπεδο, να ανοίξουν έναν τεράστιο τάφο διαστάσεων 4 επί 6 μέτρων και ύψους 2,5 μέτρων. Βγάζουν μπροστά το δήμαρχο της πόλης Θωμά Μαγκριώτη και του ζητούν να κατονομάσει τους πατριώτες του που συμμετείχαν στον αγώνα ενάντια στον κατακτητή. Ο δήμαρχος αρνείται γνωρίζοντας τις συνέπειες. Λίγο αργότερα εκτελείται με μερικούς υπαλλήλους του δήμου σε παρακείμενη αποθήκη όπου είχαν οδηγηθεί. Αυτό ήταν η αρχή. Με απίστευτη βαρβαρότητα άρχισαν να χτυπούν μέχρι θανάτου με σιδερένιους σωλήνες και να εκτελούν τους συγκεντρωμένους. Την ίδια ημέρα γυναίκες βιάστηκαν και σφαγιάστηκαν με τον πιο απάνθρωπο τρόπο. Την σφαγή διέκοψε ο ήχος των όπλων τεσσάρων αγωνιστών της αντίστασης που κατάφεραν να διαλύσουν το πλήθος βοηθώντας το να διαφύγει μέσα στους δρόμους της πόλης. Ο απολογισμός τραγικός. 120 συμπατριώτες μας νεκροί. Η πόλη βουβή μετράει τις επόμενες ημέρες τους νεκρούς της. Θρήνος και οργή μαζί με τα μοιρολόγια αντηχούν σε κάθε γωνία της πόλης. Ο επίλογος της τραγωδίας γράφεται τέσσερις ημέρες αργότερα όταν οι Γερμανοί πυρπολούν συνοικίες της πόλης και σκοτώνουν όποιον προσπαθεί να αντισταθεί. Η έρευνα στο ληξιαρχείο του Δήμου Γιαννιτσών βεβαιώνει 38 νεκρούς εκείνη τη μέρα στους δρόμους των Γιαννιτσών που παρέμειναν άταφοι. Η πόλη νέκρωσε και η οσμή του θανάτου κάλυψε και την τελευταία της γωνία. Οι τρομαγμένοι κάτοικοι κατέφυγαν στα χωράφια όπου και έμειναν λίγες ημέρες σε αυτοσχέδιες καλύβες ενώ όταν επέστρεψαν αντίκρισαν την καταστροφή. Ο δρόμος της ανασύνταξης ήταν μπροστά τους. Το κλάμα έδωσε τη θέση του στην ανάγκη για επιβίωση. Στις 20 Σεπτεμβρίου 1944 επιτροπή πολιτών των Γιαννιτσών έστειλε μήνυμα προς την Εθνική Κυβέρνηση εκθέτοντας τα γεγονότα της σφαγής και ζητώντας παράλληλα όπλα. Η πόλη άρχισε να βρίσκει το δρόμο της μετρώντας τις πληγές της.. Αναρωτιέμαι αν σήμερα, μπορεί κανείς να ερμηνεύσει τα συναισθήματα των συμπατριωτών μας εκείνης της αποφράδας ημέρας. Ανδρεία, τόλμη, φόβος, γενναιότητα, τρόμος, αγάπη για την πατρίδα, ίσως είναι μερικά από αυτά που συνθέτουν το μεγαλείο της θυσία τους. Απέδειξαν ότι ήταν πατριώτες, γενναίοι έλληνες και ανυπότακτοι αγωνιστές. Στο δίλλημα προδοσία η θάνατος επέλεξαν το δεύτερο. Στην απειλή του όπλου και στο αίτημα της υποταγής επέλεξαν την αντίσταση, όπως οι ήρωες. Ως ήρωες σήμερα και εμείς του τιμούμε και τους δοξάζουμε! Σας ευχαριστώ Γραφείο τύπου Δήμου Γιαννιτσών

Δημοσιεύτηκε στις 14 Σεπτεμβρίου, 2010